جنابیه

    از ویکی‌وحدت
    جنابیه
    نامجنابیه
    نام رایججنّابیه
    موسسابوسعید‌بن‌بهرام جنابی
    عقیدهاعتقاد به رجعت ابوسعید

    جنّابیه، پیروان ابوسعید‌بن‌بهرام جنّابی بودند[۱].

    تاریخچه

    ابوسعید حسن‌بن‌بهرام جنابی (گناوه‌ای) معروف به ابوسعید گناوه‌ای در قرن سوم‌ هجری‌قمری در شهر جنابه (گناوه کنونی) در استان بوشهر در یکی از محله‌های قدیمی متولد شد[۲]. وی بنیان‌گذار قرمطیان در بحرین و احساء بود. زمانی که مقتدر عباسی به‌ خلافت رسید، ابوسعید جنّابی یکی از رهبران قرامطه بود که در بحرین قیام کرد. وی به کمک قبایل عبدالقیس و ربیعه بحرین، شهر الأحساء را تسخیر کرد و حکومت قرامطه را تشکیل داد. ابوسعید در نامه‌ای به معتضد عباسی، علت قیام خود را ظلم خلیفه دانست.

    بعد از مرگ او در سال ۳۰۰ قمری (۹۱۳ میلادی)، پسرش ابوطاهر رهبر قرامطه بحرین شد. وی به مقتدر نامه نوشت و در آن سپاه خود را حزب خدا معرفی کرد. قرامطهٔ بحرین دردسرهای فراوانی برای عباسیان ایجاد کردند؛ از جمله حج را چند بار متروک کرده، حجرالاسود را ربودند.

    درگذشت

    ابوسعید مردی دلاور و زیرک بود و پیروانش او را سید خطاب می‌کردند. یکی از خادمان سیسیلی، وی را در حمام کشت و پس از آن خودش نیز کشته شد. از ابوسعید پس از مرگ تجلیل بسیاری شد و پیروانش معتقد بودند که او دوباره زنده می‌شود و به این جهان بازمی‌‌گردد، بنابراین اسبی زین‌کرده را کنار قبرش آماده کرده بودند تا او هنگام بازگشت بر آن سوار شود. ابوسعید در زمان حیاتش، سعید را که بزرگ‌ترین فرزندش بود به ولایت‌‌عهدی خود گماشته بود، اما او از پس این کار برنیامد و برادر کوچک‌ترش ابوطاهر سلیمان بر او چیره شد و رهبری قرمطیان را پس از برادرش به‌عهده گرفت. ابوسعید شانزده سال حکومت کرد[۳] [۴] [۵] [۶][۷] [۸] [۹] [۱۰] [۱۱] [۱۲] [۱۳] [۱۴] [۱۵] [۱۶].

    جستارهای وابسته

    پانویس

    1. محمد جواد مشکور، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، انتشارات آستان قدس رضوی، سال 1372 ش، چ اول، ص 142.
    2. سید‌جعفر حمیدی، نهضت ابوسعید دیلمی، تهران، انتشارات مؤسسه خدمات فرهنگی رسا، چ سوم، سال 1372 ش، ص 75.
    3. علی‌بن‌محمد ابن اثیر، الکامل فی‌التاریخ، ج ۸، ص ۸۳.
    4. همان، ج ۷، ص ۴۹۴.
    5. ابن جوزی، المنتظم فی تاریخ الملوک و الامم، ج ۱۳، ص ۱۴۲.
    6. همان، ج ۶، ص۳۰.
    7. محمد‌بن‌ احمد ذهبی، العبر فی خبر من غبر، ج 1، ص ۴۴۰.
    8. ابن‌کثیر، البدایة‌ و‌النهایة، ج ۱۱، ص ۸۱.
    9. ابن‌تغری بردی، النجوم‌الزاهرة، ج ۳، ص ۱۱۹.
    10. همان، ص۱۸۲.
    11. همان، ص۱۲۲.
    12. همان، ص۱۱۰.
    13. ابوبکر‌بن‌عبدالله دواداری، کنز‌الدّرر، ص۶۱.
    14. محمد بن احمد ذهبی، همان، ص۴۱۱.
    15. ، ثابت‌بن‌سنان حرّانی‌‌صابی، تاریخ اخبار‌القرامطة، ص ۲۰۱ به بعد.
    16. احمد‌بن‌محمد ابن خلّکان، وفیات‌الاعیان، ج ۲، ص ۱۴۷.

    منابع

    • عبدالسلام ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ترجمه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ج۲، ص۱۷۵.