تعلیمیه: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌وحدت
جز (جایگزینی متن - 'ك' به 'ک')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۱۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
'''تعلیمیه'''‏ نام دیگر «[[اسماعیلیه]]» است که از [[اسماعیلیه نزاری]] و با مسلک باطن گرایی به وجود آمدند.
{{جعبه اطلاعات فرق و مذاهب
| عنوان =تعلیمیه
| تصویر =
| توضیح تصویر =
| نام =تعلیمیه  
| نام رایج =
| تاریخ شکل گیری =
| قرن شکل گیری =
| مبدأ شکل گیری =
| موسس = باطنیان اسماعیلی( ترکیبی از اسماعیلیه نزاری با مسلک باطن‌گرایی)
| عقیده =  فهم‌عقلی نمی‌تواند حجت باشد و حقایق را می‌بایست از راه تعلیم از «امام معصوم» آموخت.  
}}


==وجه تسمیه==
'''تعلیمیه'''‏ نام دیگر فرقه «[[اسماعیلیه]]» است که از اسماعیلیه نزاری و با مسلک باطن‌گرایی به وجود آمدند.
پیروان این فرقه چون خداشناسی را به وسیله‌ی خرد و اندیشه ممکن نمی‌دانستند و تنها به هدایت و اصل تعلیم‌پذیری از [[امام معصوم]] مستند می‌کردند، از این رو تعلیمیه نام گرفتند. <ref>جوینی عطا ملک، تاریخ جهان گشای، ج3، ص 196</ref>


==تاریخچه==
== وجه تسمیه ==
تعلیمیه، فرقه‌ای از [[باطنیه|باطنیان]] شاخه اسماعیله اند که در سده‌ی پنجم هجری قمری در میان اسماعیلیه‌ی نزاری به وجود آمدند. شهرستانی نوشته است که این فرقه از باطنیه و اسماعیلیه را در خراسان به عنوان تعلیمیه نامیدند. <ref>شهرستانی محمد بن عبد الکریم،الملل و النحل، ج 1. ص 192 192/1</ref>گویا منشاء این نوع طرز تفکر در اسماعیلیه و باطنیه از هنگام ظهور حسن صباح (428-518 ق) و پس از تأسیس دعوت جدید او شکل گرفته و بنیان فکری  حسن صباح و پیروان وی در مورد مسائل دینی را تشکیل داده است. وی معتقد بود که خداشناسی منوط به فهم عقل و نظر نیست، بلکه وابسته به تعلیم امام است، زیرا که بیشتر مردم جهان عاقل اند  و هر یک از آن ها  در دین و مسائل آن دارای نظر و عقیده خاصی هستند و اگر در خداشناسی نظر عقل و خرد کافی بود، هیچ مذهب و عقیده‌ای حق نداشت بر غیر  خود اعتراض کند،  بلکه همگان در این باره مساوی بودند، زیرا هر کسی مطابق با فهم خود متدین شمرده می‌شد. اما این که می‌بینیم راه اعتراض و انکار عقائد دیگران و ردّ و اثبات آن ها باز است و بعضی محتاج تقلید از دیگری هستند، ثابت می کند  که خداشناسی تنها به وسیله‌ی امام معصوم ممکن است. این همان اساس مذهب تعلیم است که  امام باید  در هر زمان مردم را به تعلیم خود متعلم و متدین گرداند. <ref>شهرستانی محمد بن عبد الکریم، الملل و النحل، ج1، ص 195 و 19</ref>6 <ref>جوینی عطا ملک، تاریخ جهان گشای، ج 3، ص 196</ref>
پیروان این فرقه چون خداشناسی را به وسیله‌ خرد و اندیشه ممکن نمی‌دانستند و تنها به هدایت و اصل تعلیم‌پذیری از [[ائمه|امام معصوم]] مستند می‌کردند، از این رو تعلیمیه نام گرفتند<ref>جوینی عطا‌ملک، تاریخ جهان‌گشای، ج3، ص 196</ref>.


==عقاید==
== تاریخچه ==
محور عقاید مذهبی تعلیمیه  مبتنی بر «اصل تعلیم» است.
تعلیمیه، فرقه‌ای از باطنیان شاخه اسماعیله‌اند که در سده پنجم هجری قمری در میان اسماعیلیه‌ نزاری به وجود آمدند. [[محمد بن عبدالکریم شهرستانی|شهرستانی]] نوشته است که این فرقه از باطنیه و اسماعیلیه را در خراسان به عنوان [[تعلیمیه]] نامیدند<ref>شهرستانی محمد بن عبدالکریم، الملل و النحل، ج 1. ص 192 192/1</ref>. گویا منشاء این نوع تفکر در اسماعیلیه و باطنیه از هنگام ظهور [[حسن صباح]] (428-518 ق) و پس از تأسیس دعوت جدید او شکل گرفته و بنیان فکری حسن صباح و پیروان وی در مورد مسائل دینی را تشکیل داده است. وی معتقد بود که خداشناسی منوط به فهم عقل و نظر نیست، بلکه وابسته به تعلیم امام است، زیرا که بیشتر مردم جهان عاقل‌اند و هر یک از آنها در [[دین]] و مسائل آن، دارای نظر و عقیده خاصی هستند و اگر در خداشناسی نظر [[عقل]] و خرد کافی بود، هیچ [[مذهب]] و عقیده‌ای حق نداشت بر غیر خود اعتراض کند، بلکه همگان در‌این‌باره مساوی بودند، زیرا هر کسی مطابق با فهم خود متدین شمرده می‌شد. اما این که می‌بینیم راه اعتراض و انکار عقائد دیگران و ردّ و اثبات آنها باز است و بعضی محتاج تقلید از دیگری هستند، ثابت می‌کند که خداشناسی تنها به وسیله امام معصوم ممکن است. این همان اساس مذهب تعلیم است که امام باید در هر زمان مردم را به تعلیم خود متعلم و متدین گرداند<ref>شهرستانی محمد بن عبدالکریم، الملل و النحل، ج1، ص 195 و 19</ref><ref>جوینی عطا ملک، تاریخ جهانگشای، ج 3، ص 196</ref>.
معتقدند که فهم عقلی نمی تواند حجت باشد و حقایق را می بایستی از راه تعلیم از «امام معصوم» آموخت. در هر عصرى باید امامى معصوم و غیر جایز الخطایی باشد که دچار لغزش نشود تا آن چه را که از علم به او مى‏ رسد، به دیگران تعلیم دهد.<ref>مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ اول، ص 122 با ویرایش و اصلاح عبارات</ref>  <ref>اقبال آشتیانی عباس، خاندان نوبختی، ص 252</ref>
دیگر عقاید تعلیمیه عبارت است از: وجوب تقلید در عقاید اصولی مانند وجود صانع، توحید، نبوت، عدل و غیر آن. <ref>مجلسی محمد باقر، بحارالانوار، ج 66 ص 133</ref> معنای جنابت نزد آنان عبارت از مبادرت کردن مستجیب به افشاء سرّ است. غسل عبارت است از تجدید عهد مستجیب. زنا از نظر آنان القای نطفه‌ی علوم باطنی در نفوس افرادی است که مسبوق به عقد عهد و پیمان نیستند. روزه عبارت است از امساک از کشف اسرار. شریف <ref>یحیی امین، معجم الفرق الاسلامیه، 32، 69</ref>
برای دریافت اطلاعات بیشتر؛  به منبع اصلی رجوع شود . <ref>ر. ک. دائرةالمعارف تشیع، تهران، نشر  موسسه حکمت، سال 1391 شمسی، چاپ اول، جلد 4</ref>


==پانویس==  
== عقاید ==
محور عقاید مذهبی تعلیمیه مبتنی بر «اصل تعلیم» است.
معتقدند که فهم عقلی نمی‌تواند حجت باشد و حقایق را می‌بایست از راه تعلیم از «امام معصوم» آموخت. در هر عصری باید امامی معصوم و غیر جایز‌الخطایی باشد که دچار لغزش نشود تا آن‌چه را که از علم به او می‏‌رسد، به دیگران تعلیم دهد<ref>مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ اول، ص 122 با ویرایش و اصلاح عبارات</ref><ref>اقبال آشتیانی عباس، خاندان نوبختی، ص 252</ref>. دیگر عقاید تعلیمیه عبارت است از: وجوب تقلید در عقاید اصولی مانند وجود صانع، [[توحید]]، [[نبوت]]، [[عدل]] و غیر آن<ref>مجلسی محمد باقر، بحارالانوار، ج 66 ص 133</ref>. معنای جنابت نزد آنان عبارت از مبادرت کردن مستجیب به افشای سرّ است. غسل عبارت است از تجدید عهد مستجیب. زنا از نظر آنان القای نطفه‌ علوم باطنی در نفوس افرادی است که مسبوق به عقد عهد و پیمان نیستند. [[روزه]] یعنی امساک از کشف اسرار<ref>یحیی امین شریف، معجم الفرق الاسلامیة، 32، 69</ref><ref>دائرةالمعارف تشیع، تهران، نشر موسسه حکمت، سال 1391 شمسی، چاپ اول، جلد 4</ref>.


[[رده: فرق و مذاهب باطنیه]]
== پانویس ==
[[رده: کلام ]]
{{پانویس}}
[[رده: مذاهب کلامی ]]
 
{{فرق و مذاهب}}
 
[[رده:فرق و مذاهب]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۷ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۸:۱۵

تعلیمیه
نامتعلیمیه
موسسباطنیان اسماعیلی( ترکیبی از اسماعیلیه نزاری با مسلک باطن‌گرایی)
عقیدهفهم‌عقلی نمی‌تواند حجت باشد و حقایق را می‌بایست از راه تعلیم از «امام معصوم» آموخت.

تعلیمیه‏ نام دیگر فرقه «اسماعیلیه» است که از اسماعیلیه نزاری و با مسلک باطن‌گرایی به وجود آمدند.

وجه تسمیه

پیروان این فرقه چون خداشناسی را به وسیله‌ خرد و اندیشه ممکن نمی‌دانستند و تنها به هدایت و اصل تعلیم‌پذیری از امام معصوم مستند می‌کردند، از این رو تعلیمیه نام گرفتند[۱].

تاریخچه

تعلیمیه، فرقه‌ای از باطنیان شاخه اسماعیله‌اند که در سده پنجم هجری قمری در میان اسماعیلیه‌ نزاری به وجود آمدند. شهرستانی نوشته است که این فرقه از باطنیه و اسماعیلیه را در خراسان به عنوان تعلیمیه نامیدند[۲]. گویا منشاء این نوع تفکر در اسماعیلیه و باطنیه از هنگام ظهور حسن صباح (428-518 ق) و پس از تأسیس دعوت جدید او شکل گرفته و بنیان فکری حسن صباح و پیروان وی در مورد مسائل دینی را تشکیل داده است. وی معتقد بود که خداشناسی منوط به فهم عقل و نظر نیست، بلکه وابسته به تعلیم امام است، زیرا که بیشتر مردم جهان عاقل‌اند و هر یک از آنها در دین و مسائل آن، دارای نظر و عقیده خاصی هستند و اگر در خداشناسی نظر عقل و خرد کافی بود، هیچ مذهب و عقیده‌ای حق نداشت بر غیر خود اعتراض کند، بلکه همگان در‌این‌باره مساوی بودند، زیرا هر کسی مطابق با فهم خود متدین شمرده می‌شد. اما این که می‌بینیم راه اعتراض و انکار عقائد دیگران و ردّ و اثبات آنها باز است و بعضی محتاج تقلید از دیگری هستند، ثابت می‌کند که خداشناسی تنها به وسیله امام معصوم ممکن است. این همان اساس مذهب تعلیم است که امام باید در هر زمان مردم را به تعلیم خود متعلم و متدین گرداند[۳][۴].

عقاید

محور عقاید مذهبی تعلیمیه مبتنی بر «اصل تعلیم» است. معتقدند که فهم عقلی نمی‌تواند حجت باشد و حقایق را می‌بایست از راه تعلیم از «امام معصوم» آموخت. در هر عصری باید امامی معصوم و غیر جایز‌الخطایی باشد که دچار لغزش نشود تا آن‌چه را که از علم به او می‏‌رسد، به دیگران تعلیم دهد[۵][۶]. دیگر عقاید تعلیمیه عبارت است از: وجوب تقلید در عقاید اصولی مانند وجود صانع، توحید، نبوت، عدل و غیر آن[۷]. معنای جنابت نزد آنان عبارت از مبادرت کردن مستجیب به افشای سرّ است. غسل عبارت است از تجدید عهد مستجیب. زنا از نظر آنان القای نطفه‌ علوم باطنی در نفوس افرادی است که مسبوق به عقد عهد و پیمان نیستند. روزه یعنی امساک از کشف اسرار[۸][۹].

پانویس

  1. جوینی عطا‌ملک، تاریخ جهان‌گشای، ج3، ص 196
  2. شهرستانی محمد بن عبدالکریم، الملل و النحل، ج 1. ص 192 192/1
  3. شهرستانی محمد بن عبدالکریم، الملل و النحل، ج1، ص 195 و 19
  4. جوینی عطا ملک، تاریخ جهانگشای، ج 3، ص 196
  5. مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ اول، ص 122 با ویرایش و اصلاح عبارات
  6. اقبال آشتیانی عباس، خاندان نوبختی، ص 252
  7. مجلسی محمد باقر، بحارالانوار، ج 66 ص 133
  8. یحیی امین شریف، معجم الفرق الاسلامیة، 32، 69
  9. دائرةالمعارف تشیع، تهران، نشر موسسه حکمت، سال 1391 شمسی، چاپ اول، جلد 4