نفیسیه

نفیسیه‏
موسس	شخصی به نام نفیس که غلام امام دهم بود.

نفیسیه‏، طرفداران امامت محمّد فرزند امام علی النقی (علیه‌السّلام) بودند. این فرقه در ادامه و صرفا با اتکا به نصّ صریح شخصی به نام نفیس که غلام امام دهم بود، بعد از محمد به امامت جعفر بن علی اقتدا کرده و منکر امامت امام یازدهم شدند.

دلیل نام‌گذاری

چون پیرو شخصی به نام نفیس غلام امام دهم بودند، از این جهت نفیسیه نامیده شدند.

تاریخچه

نفیسیه معتقد بودند ابوجعفر محمد‌بن‌علی که در زمان حیات پدرش درگذشت، امام بود و جایز نیست امامی که امامتش ثابت شده بر کسی جز امام اشارت کند، ولی چون هنگام وفات او فرا رسید، بر آن شد که برای جانشینی خود کسی را پیدا کند تا امامت را به او بسپارد و شایسته نبود که امامت را به پدرش بسپارد و جایز نبود با وجود پدرش امام علی النقی (علیه‌السّلام)، امر و نهی کند و کسی را برگزیند که با او در امر و نهی شریک باشد، زیرا امامت بر وی پس از درگذشت پدرش ثابت می‌شد. ناچار راز امامت را با غلامی به نام نفیس که فردی باخرد و امین و خدمتگزار او بود در میان گذاشت و کتاب‌ها و دانش‌ها و افزار جنگ و آنچه را از روا و ناروا امت اسلام نیازمند بود به وی سپرد و به او وصیت کرد که هرگاه مرگ پدرش فرا رسد، همه آنچه را که گفته به برادرش جعفر (کذاب) بسپارد. چون ابو جعفر محمد درگذشت، اهل خانه و کسانی که به ابو‌محمد حسن العسکری (علیه‌السّلام) گرایشی داشتند، آگاه شده راز او را دریافتند و از روی حسد به نفیس دشنام دادند و قصد کردند تا به او آسیب برسانند. نفیس از این موضوع یعنی بطلان امر امامت ترسید و جعفر را طلبید و وصیت محمد را با وی در میان گذاشت و از امامت به او بازگفت و آنچه را که از کتاب‌ها و سلاح محمد بن علی بود بدو سپرده بود، آنان گفتند که امر انتقال امامت در امامان شیعه سابقه دارد، زیرا زمانی که حسین بن علی (علیه‌السّلام) به سوی کوفه رهسپار شد، کتاب‌ها و وصیت و سلاح و چیزهای دیگرش را به ام‌ّسلمه (همسر پیامبر (صلّی‌الله علیه وآله)) سپرد و به او سفارش کرد که وقتی به مدینه بازگردد، آنها را به امام سجاد (علیه‌السّلام تحویل دهد و چون حضرت از شام بازگشت، ام‌ّسلمه امانت را به وی تحویل داد و امامت حضرت زین‌العابدین (علیه‌السّلام) تثبیت شد و اینجا نیز عین همین واقعه برای جعفر روی داد و «نفیس» مأمور شد که وصیت برادرش محمد را به وی بسپارد. این گروه امامت امام عسکری را باور نکردند و می‌گفتند که پدرش وی را امام نکرده و وصیت خود را درباره محمد تغییر نداده است و بدین جهت جعفر را امام دانستند و درباره او به گفتگو پرداختند. نفیسیه همچنین به امام حسن عسکری (علیه‌السّلام) نسبت‌های ناشایست می‏‌دادند و هواخواهان امامتش را کافر می‏‌شمردند، ولی درباره جعفر مبالغه می‌کردند و وی را حجت بن حسن (مهدی) می‌خواندند و حتی او را بر علی بن أبی طالب (علیه‌السّلام) برتری می‌دادند. سرانجام هواخواهان امامت حسن‌ بن‌ علی‌ بن‌ العسکری (علیه‌السّلام) شبی «نفیس» را دستگیر کردند و در حوض بزرگی که آب بسیار داشت غرق کردند.

جستارهای وابسته

• امامان شیعه
• امامت
• کوفه

منابع

• محمدجواد مشکور، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، انتشارات آستان قدس رضوی، سال 1372 ش، چ دوم،، تاریخ درج مطلب: بی‌تا، تاریخ مشاهدۀ مطلب: 17 آذرماه 1404 ش.

• شاه عبدالعزیز دهلوی، تحفه اثنى‌عشرية، چاپ سنگی، سال 1896 م، تاریخ درج مطلب: بی‌تا، تاریخ مشاهدۀ مطلب: 17 آذرماه 1404 ش.

• سعد بن عبد‌الله اشعری قمی، المقالات و الفرق، تحقيق محمدجواد مشكور، تهران، سال 1963 م، تاریخ درج مطلب: بی‌تا، تاریخ مشاهدۀ مطلب: 17 آذرماه 1404 ش.

• حسن بن موسی نوبختی، فرق الشيعة، تحقیق محمدجواد مشکور، تهران، مرکز انتشارات علمی و فرهنگی ، تاریخ درج مطلب: بی‌تا، تاریخ مشاهدۀ مطلب: 17 آذرماه 1404 ش.